Περιοδικό Ήχος & Hi-Fi #231 - Ιούνιος 1992

ΤΖΙΜΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ

ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ ΕΝΟΣ SHOWMAN

Του Κωνσταντίνου Αν. Θεμελή
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: STUDIO PHOTOLAND

Να κάνουμε μια συνομιλία για ένα ειδικό περιοδικό όπως ο «Ήχος» αποφεύγοντας κατά το δυνατό να μιλήσουμε για ήχους - αυτό ήταν η κοινή μας επιθυμία… Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος εκεί έξω. Και στην περίπτωση ενός showman όπως ο Τζίμης Πανούσης εκεί έξω βρίσκεται κυρίως το ενδιαφέρον, αυτό το έξω και γύρω τον ερεθίζει.
Ο Τζίμης Πανούσης δεν ζει στον κόσμο του. Διατηρεί πάντα την ίδια εμφάνιση - ένας παπάς με τα καθημερινά του ρούχα, το ίδιο χιούμορ που διατρέχει και τα show που κάνει. Και είναι πάντα εκτός σκηνής συνεσταλμένος - «κουλάτος που λένε».
Α, και έχει μεγαλώσει. Δεν είναι πια ο «Τζιμάκος», είναι ο Τζίμης.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί δηλώνει fan της Ελλάδας, μιλάει για την ομοιοπαθητική που κάνει προκειμένου να συμφιλιωθεί με την... γραφειοκρατία, για τις «σπουδές... Κασσάνδρας».
Δέχεται - πρώτος αυτός - να υποστεί ένα πρωτότυπο techno-test και... κλείνει (ως showman) αποκαλύπτοντας πώς περνάει τις νύχτες του με overdose καναλιών cult (Τελε-Σίτι, ΙΤΑ 8, Κανάλι 29, ψησταριές κ.λ.π.).
ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΟΝ .

Σε μια παλιότερη συνάντησή μας είπες πως ο τρόπος που λειτουργεί η χώρα, η Ελλάδα, σου πάει πάρα πολύ. «Εδώ όλα τα πράγματα είναι και δεν είναι» είπες. Εξακολουθεί να ισχύει αυτό;
Α, είμαι fan της Ελλάδας! Είμαι ερωτευμένος με την πατρίδα μου και αισθάνομαι βαθύτατα… «ελληνοπούλα». Ένα φοβισμένο κοριτσάκι του Δημοτικού που βγαίνει να πει το πρώτο του ποίημα με το απαραίτητο τρακ - αυτό το τρακ που είναι καταραμένο και λυτρωτικό και που το αισθάνομαι και τώρα στη συνέντευξη πολύ έντονα, όπως αισθάνομαι και το νέφος πολύ έντονα και είμαι και οζονόπληκτος.

Δεν σου φαίνεται. Σε βρίσκω σε φόρμα.
Και όμως! Είμαι οζονόπληκτος γιατί είμαι άτυχος. Έμενα στο Ψυχικό, στις παρυφές της Κηφισιάς, κυριλέ, κοντά στο Κολλέγιο, αλλά είχε πάρα πολύ νέφος και ζαλιζόμουν - κάθε μέρα ήμουνα χάλια και αποφάσισα να φύγω κι έτσι ήρθα στην Αγία Παρασκευή - μεγάλη η χάρη της - όπου πίστευα ότι είναι λίγο πιο καθαρή η ατμόσφαιρα, γιατί είναι λίγο πιο μακριά, αλλά απ' ότι διάβασα η Αγία Παρασκευή είναι πρώτη στο διοξείδιο του όζοντος οπότε πάλι ζαλίζομαι, θέλω να σηκωθώ να φύγω, να φύγω, αλλά δεν μπορώ κιόλας γιατί έχουμε τρύπες ανοιχτές και πρέπει να τις βουλώσουμε, πρώτα απ' όλα την τρύπα τη μεγάλη που έχουμε από πάνω - έτσι λένε, δεν την έχω δει ποτέ εγώ, θα ήθελα πολύ να τη δω, μ' αρέσουνε αυτά γιατί είμαι πολύ σεξουαλικός τύπος.Αυτή η τρύπα από πάνω κι αυτή τρύπα που έχω μες στο μυαλό μου -που είναι κι αυτή σεξουαλική, γυναικεία, δεν αναφέρομαι σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος της γυναίκας αλλά... ας φανταστούν οι αναγνώστες- αυτή η τρύπα με τυραννάει και με καθοδηγεί σ' οτιδήποτε κάνω. Ε, δεν μπορώ ν' αφήσω όλες αυτές τις τρύπες ανοιχτές και να φύγω. Πού να πάω άλλωστε;

Νομίζω ότι σε κρατάει ο τόπος.
(Γελάει).
Είναι μαγικός ο τόπος, η χώρα μας. Όχι οι άνθρωποι -με τους ανθρώπους έχω πολλές διαφορές και αντιρρήσεις- αλλά η Ελλάδα, που είναι κάτι πέρα απ' τους Έλληνες γι' αυτό και τους διώχνει, τους αποβάλλει, γι' αυτό κι έχουμε την τάση να φεύγουμε απ' τη χώρα μας. Το έδαφος, η ατμόσφαιρα αντιδρά από μόνη της σ' αυτά τα καρκινώματα που είναι οι άνθρωποι.

 

Θ' αλλάξουν τα πράγματα, τί λες;
Για μας όχι. Θ' αλλάξουν όμως για τους Ευρωπαίους. Θα τους κάνουμε να μας μοιάσουν. Έχουνε κάνει μεγάλο σφάλμα που μας βάλανε στην Ευρώπη. Απερίσκεπτοι οι ξένοι. Τ' αποτελέσματα τα βλέπουμε τώρα. Πάρε παράδειγμα αυτό που συμβαίνει στη Γερμανία σήμερα. Οι Έλληνες που ζουν εκεί, τους έχουν μεταδώσει το σαράκι: πώς να κάνουνε λούφα, πώς να απεργούνε, κλπ. Οι Ευρωπαίοι το έχουνε καταλάβει κι έχουν αρχίσει να μας περιθωριοποιούνε κάπως, αλλά θα πάθουν μεγάλη ζημιά. Είμαστε ο Δούρειος Ίππος στην Ευρώπη. Αν βάλουνε και την Τουρκία μέσα... τελειώσανε. (Γέλια).
Αυτές είναι οι ελπίδες μας. Από τα μέσα πολεμάμε να καταστρέψουμε αυτό το απαίσιο πράγμα του ορθολογισμού που δεν έχει καμιά σχέση με τη μεταφυσική που τόσο την έχουμε ανάγκη.

Με τί ασχολείσαι τελευταία κι έχεις όλα αυτά τα πράγματα στο νου σου;
Με αλχημιστικά πειράματα. Διαβάζω και κάνω διάφορα πειράματα.

Δηλαδή;
Βλέπω το μέλλον και τέτοια. Μέσα σε νερό. Είναι πολύ απλά πράγματα και εύκολα, τα οποία δείχνω, αλλά δεν με πιστεύει κανένας. Με κοροϊδεύουνε.

Μην πτοείσαι και τον Παράκελσο τον κοροϊδεύανε τότε...
...Και τον Νοστράδαμο, τον Ερμή τον Τρισμέγιστο.

Δεν είναι δαιμονικές δραστηριότητες αυτές;
Αυτό με τρομάζει. Εκεί πολεμάω.

Είσαι και θρήσκος;
Δεν είμαι. Προσπαθώ.

Είσαι όμως με το Καλό;
Ναι, είμαι με το Καλό. Αλλά η ευκολία είναι εκεί, μέσα στα πόδια μας. Παράδειγμα, το να σου εξαφανίσω τώρα το ρολόι είναι πολύ εύκολο, μπορώ να το κάνω και να σε κερδίσω. Αυτός είναι ένας πειρασμός. Δεν πρέπει να το κάνω όμως.
Πρέπει να κάνουμε μια συνέντευξη για άλλο περιοδικό και να τα πούμε αυτά.

Δηλαδή η τωρινή σου δουλειά είναι Κασσάνδρα;
Ναι, και προκειμένου να είμαι μια καλή Κασσάνδρα έχω στρωθεί στο διάβασμα και τα πειράματα.

Ο καινούργιος σου δίσκος είναι το ηχητικό background των αλχημιστικών ερευνών σου;
(Γελάει)
Αυτός θα είναι ο επόμενος δίσκος μου. Έχω φτιάξει κάτι τέτοιο, αλλά δεν το έχω κυκλοφορήσει γιατί δεν έχω βρει πώς θα το παρουσιάσω ενορχηστρωτικά.
Το ροκ είναι λίγο γι' αυτά, το λαϊκό τους πέφτει πολύ. Χρειάζεται μια εντελώς διαφορετική ενορχήστρωση.

Τότε ο «Ρομπέν των Χαζών» τι είναι;
Μια ζωντανή ηχογράφηση από την παράσταση όπως δόθηκε στο «Ρόδον» με τρία-τέσσερα καινούργια τραγούδια και καινούργιες παρλάτες.

Θρησκευτικού περιεχομένου;
Ε, βέβαια, αφού η Θεολογία μ' αρέσει πολύ. Εν τέλει, αυτή τη δουλειά νομίζω ότι κάνω -αισθάνομαι λίγο σαν παπάς. Παπάς και παπατζής ταυτόχρονα.
Και παπατζής;
Ναι, μπαγαπόντης. Όλα αυτά και τίποτα μαζί. Ένα παραμύθι, ένα κόλπο -αυτό είναι που κάνω. Ξεκινώ φτιάχνοντας κάτι και το μόνο που θέλω έντονα στη συνέχεια είναι να το αναιρέσω. Αυτό το θέλω σ' οτιδήποτε κάνω. Δηλαδή και τη συνέντευξη που κάνουμε τώρα, αν είναι δυνατόν να την μπερδέψουμε, να την ...

Αν το θέλεις πολύ γίνεται.
(Γελάει)
Ναι. Το παιχνίδι με γοητεύει περισσότερο. Που φτιάχνεις και χαλάς. Όπως εκείνα τα παιχνίδια των παιδιών με την τράπουλα. Φτιάχνουν σπιτάκια με μεγάλη προσοχή και μετά μ' ένα φύσημα τα γκρεμίζουν.

Όμως το σπίτι του Τζίμη Πανούση ήταν κάποτε γεμάτο μηχανήματα. Τα είχα δει. Του το λέω και τότε ο καλλιτέχνης κάνει ένα flash-back:
Μ' αρέσει να μαζεύω άχρηστα πράγματα. Έχω αυτήν τη μανία... Από τη μια, αγοράζω όλα αυτά τα ηλεκτρονικά μηχανήματα-συνθεσάιζερ, βίντεο, κομπιούτερ, τηλεφωνητές..., διαβάζω όλα τα περιοδικά που είναι σχετικά με τους κομπιούτερ, κι απ' την άλλη δεν έχω καταφέρει να κάνω τίποτε. Δεν μπορώ να μπω στη λειτουργία του μηχανήματος, δεν μπορώ να μπω στον τρόπο σκέψης του. Με το «ένα» και το «μηδέν» δεν μπορώ. Άσε όταν ανοίγω το προσπέκτους και διαβάζω ότι «για να λειτουργήσει το μηχάνημα πρέπει να το βάλετε στην μπρίζα»! Το θεωρώ τόσο γελοίο και αυτονόητο που δεν μπορώ να συνεχίσω να διαβάζω. Αρνείται το μυαλό μου (Γέλια). Ας πούμε το βίντεο το έχω εννιά χρόνια αλλά δεν ξέρω να το προγραμματίζω. Μόνον το "play" και το "rewind" ξέρω να πατάω. Και με τα υπόλοιπα μηχανήματα δουλεύω στην τύχη. Όταν πρωτοπήρα τηλεφωνητή τρελάθηκα διότι έχει διάφορα πράγματα επάνω. Πάτησα κάποια κουμπιά που δεν ήξερα τί κάνουν και το παράτησα αφού δεν μπορούσα; Το βράδυ έβλεπα ένα θρίλερ στο βίντεο και ξέρεις μπαίνω στο κόλπο και φοβάμαι, τρομάζω, ούτε στην τουαλέτα δεν πάω. Κάποια στιγμή ακούω τα κλειδιά να χτυπάνε στην πόρτα. «Ωχ» λέω, «κάποιος μπαίνει». Στήθηκα πίσω απ' την πόρτα αλλά τα κλειδιά δεν κουνιόντουσταν .Πάω στην τουαλέτα (!) ακούω πάλι τα κλειδιά να χτυπάνε. «Θα έχει μπει μέσα» λέω. Και τελικά διαπιστώνω ότι είχα προγραμματίσει τον τηλεφωνητή κι έβγαζε αυτούς τους θορύβους. Τώρα τον έδωσα τον τηλεφωνητή. Δεν έχω, τέρμα.

Θρίλερ εξακολουθείς να βλέπεις;
Τώρα έχουμε τα κανάλια τα cult -μας τρώνε όλο το βράδυ. Λεβέντη -με τον οποίο είχαμε προεκλογικό ονerdοse- αλλά τώρα τον ξεπέρασα, ΙΤΑ 8,ψησταριές μέχρι το πρωί, Τ .V. Magic. Επίσης με μαγεύουνε πολύ τα πάλκα, τα σκυλάδικα που δείχνουν το Κανάλι 29 και το Σίτι. Τους αγαπώ πολύ αυτούς τους ανθρώπους πάνω στο πάλκο, τους αισθάνομαι συναδέλφους μου. Εννοώ αυτούς που προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κάνουνε καριέρα. Βέβαια αυτό που κάνουνε έχει μεγάλη δόση από πουτανιά, αλλά το θαυμάζω. Ίσως γιατί δεν μπορώ να το κάνω εγώ. Δεν ξέρω, μου έχουν έρθει εύκολα εμένα; Αυτό που κάποτε έκανα από χόμπι μου βγήκε σαν δουλειά -είμαι τυχερός απ' αυτήν την άποψη.

Σε θεωρούνε σημαντικό showman. γιατί; Ποια είναι η γνώμη σου;
(Γελώντας)
Έχουν κάποια προβλήματα! Πέρα από τ' αστεία αυτό που κάνω καθορίζεται απ' το γεγονός ότι έχω εμπιστοσύνη στα κριτήρια αυτού που λέμε κοινό και επίσης αισθάνομαι δέος κάθε φορά που έρχεται η ώρα να του δείξω αυτό που έχω κάνει. Κι έπειτα, το αγαπώ. Αυτή η αγάπη «βγαίνει» στις παραστάσεις και τους δίσκους. Αυτά είναι νομίζω τα στοιχεία που αντιλαμβάνεται ο κόσμος και μ' εκτιμάει. Δεν έχω άλλα κίνητρα. Αντίθετα, έχω ένα αντι-κίνητρο: να μην καταναλωθώ. Το προσπαθώ με πολύ άγχος. Για παράδειγμα, τώρα που τέλειωσαν οι παραστάσεις του χειμώνα μου φαίνεται βουνό το να ξαναρχίσω την προετοιμασία για κάτι καινούργιο -δεν μπορώ με τίποτα. Όταν έρθει η ώρα που πρέπει να κάνω κάτι (θα μου πεις: γιατί πρέπει; Πρέπει γιατί δεν ξέρω να κάνω τίποτ' άλλο) θα συρθώ πάλι.

Είσαι από τους ελάχιστους του είδους που το πρόγραμμά σου βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό, στις Ικανότητές σου να αυτοσχεδιάζεις.
Αυτό το στοιχείο με κρατάει. Πολύ λίγα πράγματα προετοιμάζω -μόνον τα τραγούδια στην ουσία. Έχω έναν κορμό και τα υπόλοιπα βγαίνουν πάνω στη σκηνή. Αυτό το καταλαβαίνει το κοινό. Ένας-ένας, αν τους πιάσεις και τους ρωτήσεις μπορεί να έχουν αντιρρήσεις αλλά όλοι μαζί την ώρα της παράστασης κάτι βγάζουν κι αυτό το πιάνω. Κι είναι αυτό που μ' αρέσει και νομίζω ότι αρέσει και στον κόσμο.

Η καθημερινότητα πώς πάει;
Κάνω κάτι σαν ομοιοπαθητική τελευταία. προκειμένου να ξεπεράσω ορισμένα πράγματα. Για παράδειγμα, παλαιότερα δεν μπορούσα να πάω να πληρώσω ένα λογαριασμό και να καθίσω ώρες στην ουρά. Είπα να το ξεπεράσω. Πήγα λοιπόν να βγάλω ένα καινούργιο δίπλωμα -διαδικασία πολύ χρονοβόρα. Καθόμουν με τις ώρες στην ουρά κι είχα αποφασίσει να μη μ' ενοχλήσει αυτό. Άφηνα τη γραφειοκρατία να αναπτύσσεται μόνη της, χωρίς να την παρενοχλώ. Μετά από ένα μήνα ουράς και πήγαιν' έλα έμαθα ότι μαζί με τα χαρτιά έπρεπε να βάζω στο φάκελο και μερικά χρήματα για να γίνει η δουλειά. Εγώ δεν έβαλα κι έτσι αυτοί μου ζητούσαν καινούργια χαρτιά: «Φέρε κι αυτό, φέρε κι εκείνο. ..» Το' φερνα εγώ. Έπειτα ο υπάλληλος που μ' είχε αναλάβει εξαφανιζόταν -είχε ψυχολογικά προβλήματα- τον έβλεπα, σηκωνόταν στη μέση της δουλειάς κι έφευγε. Έφευγα κι εγώ, πήγαινα την άλλη μέρα. Πέρασα ωραία!

Ωριμάζεις κι εσύ! Τέλος πάντων. Μουσική ακούς;
Είμαι βυθισμένος στον ήχο της Ομόνοιας.

Τότε είσαι ευτυχισμένος. Αναρωτιέμαι αν σ' ενοχλεί κάτι.
Οτιδήποτε ηχεί κουλτουριάρικα. Παραδείγματος χάρη μ' αρέσει ο Φασμπίντερ αλλά μ' ενοχλεί τ' όνομά του. Κολλάω σε τέτοια, δεν μπορώ, έχει περάσει το όνομά του σ' αυτό που λέμε με την κακή έννοια κουλτούρα. Γενικότερα, μ' ενοχλούν τα ξένα ονόματα και οι ξένες λέξεις. Γι' αυτό τις βάζω στα τραγούδια μου, για να τις αποδυναμώσω.
Τ' αγγλικά σου τα ξέχασες τελικά;
Ναι, καταλαβαίνω αλλά δεν μπορώ να φτιάχνω φράσεις πια.
Έχεις προχωρήσει πολύ. Μόνον ένα "ονerdοse" σου ξέφυγε σήμερα. Γιατί τόσο ακραία αντίδραση;
Διότι η δουλειά μου είναι «χειριστής γλώσσας» έτσι αισθάνομαι.

Όπως λέμε «χειριστής μπουλντόζας». Ναι, ανήκει στα ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Τουλάχιστον το επίδομα είναι αρκετό;
Δεν έχω παράπονο.

Πόσα είσαι διατεθειμένος να πληρώσεις για τη βιολογική σου αθανασία (που είναι πια μέσα στα όρια των δυνατοτήτων του ανθρώπου);
Τίποτα. Μπορείς να πας σε μια οποιαδήποτε ελληνική εκκλησία και να σου κάνουνε ένα θαύμα τζάμπα (γέλια). Και να πεθάνεις, θα σ' αναστήσουνε. Η ορθοδοξία δεν καταλαβαίνει τίποτα. Όσο για το θάνατο, γι' αυτόν δουλεύω. Δεν τον φοβάμαι καθόλου. Τον περιμένω λυτρωτικά. Κι όλα αυτά γιατί είμαι Έλληνας. Είναι ένα πλεονέκτημα του Έλληνα η άνεση που έχει στη δοσοληψία του με το θάνατο. Του δυτικού δεν θέλει καν να του περνάει από το μυαλό. Ζει μ' αυτόν το φόβο, σιχαίνεται να γεράσει -ενώ είναι πάρα πολύ ωραίο να γεράσεις. Είδα τη Μάρλεν Ντίτριχ σήμερα στην εφημερίδα και τη χάρηκα. Μια γριούλα, στο καροτσάκι της... σκέψου να ήταν τεντωμένη και τσιτωμένη σαν την ...

Τζόαν Κόλλινς;
Συνομήλικες πρέπει να είναι. (Γελάει). Όλα αυτά τα εκτρώματα που περιφέρονται σαν βρυκόλακες χωρίς λόγο και σαπίζουνε. Πρέπει να συμφιλιώνεσαι με τη φθορά. Κι εκεί είναι οι αντιρρήσεις μου οι μεγάλες με τη δυτική επιστήμη -στην ουσία δεν μας προχώρησε καθόλου. Δεν μας οδηγεί πουθενά, είναι εντελώς λάθος αυτός ο δρόμος. Γιατί έχει απομακρυνθεί από τη μεταφυσική, από το Θεό, από το θαύμα.

---

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ ΤΖΙΜΗ ΠΑΝΟΥΣΗ
(Οι τρεις πρώτες δουλειές κυκλοφορήσανε ως «Τζίμης Πανούσης και Μουσικές Ταξιαρχίες». Οι υπόλοιπες ως «Τζίμης Πανούσης» ).

• DΙSCΟ- ΤSUΤSUΝΙ (Κασέτα, ανεξάρτητης παραγωγής).
• ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΕΣ (Columbia).
• ΑΝ Η ΓΙΑΓΙΑ ΜΟΥ ΕΙΧΕ ΡΟΥΛΕΜΑΝ (Columbia).
• HΑRD CΟRΕ (Ζωντανή ηχογράφηση στο «Κύτταρο», Columbia).
• ΚΑΓΚΕΛΑ ΠΑΝΤΟΥ (Columbia).
• ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΡΑΤΑ (Columbia).
• Τ' ΑΠΑΝΤΑ (Επιλογή, Columbia).
• ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΙΟΥ -ΤΗΕ GRΕΑΤΕSΤ ΚΙΤCH (Διπλός δίσκος, Μ.Β.Ι.)
• ΡΟΜΠΕΝ ΤΩΝ ΧΑΖΩΝ (Ζωντανή ηχογράφηση στο «Ρόδον», Μ.Β.Ι.).

...ΚΑΙ ΔΥΟ ΒΙΒΛΙΑ

• Η ΖΑΛΗ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ (Βιβλιοκασέτα)
• ΠΙΚΡΕ, ΜΙΚΡΕ ΜΟΥ ΑΡΑΠΗ (Οne man sοaρ).