Περιοδικό «33 Στροφές» τεύχος 1, Μάρτης-Απρίλης 1986

ΤΖΙΜΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ

Είμαι ένας ευγενέστατος καλλιτέχνης.

Ναι. Ξέρουμε πως ο Τζίμης Πανούσης έχει πολυφορεθεί. Ξέρουμε πως είναι κάποιο φολκλόρ απαραίτητο στον χώρο και χρησιμοποιείται μ' αυτόν τον τρόπο.
Δεν παύει βέβαια να είναι κάποιος καλλιτέχνης που γράφει στίχους και μουσική κινούμενος στο χώρο που μας απασχολεί. Και παρά το ότι ίσως καθιερώθηκε όσο και τα «τσολιαδάκια Made in Japan» κάτι έχει να πει...

ΕΡ.: Μπορείτε κύριε Πανούση να σκιαγραφήσετε με λίγα λόγια την προσωπικότητά σας και τη θέση σας μέσα στο νεοελληνικό καλλιτεχνικό χώρο;
ΑΠ.: Και βέβαια μπορώ! Και όχι μόνο με λίγα λόγια, αλλά ακόμα και «χωρίς λόγια» σε λεζάντα μιας γελοιογραφίας, όπου εγώ περιμένω υπομονετικά τελευταίος σε μια μεγάλη ουρά μπροστά στην πόρτα κάποιας υπηρεσίας, στην οποία δεκάδες μικρομεσαίοι μπαινοβγαίνουν από παρακείμενο παράθυρο. Είμαι ένας ποιητής κύριε Πουρνάρα. Ένας ευγενικός ποιητής. Θεωρώ δε την ευγένεια το μεγαλύτερο και πλέον απαραίτητο προσόν για τον καλλιτέχνη, διότι δεν μπορείτε να έχετε την απαίτηση κύριε Φασμπίντερ, επί παραδείγματι, από το φιλοθέαμο κοινό να σπαταλάει τον πολύτιμο χρόνο του για να παρακολουθήσει τα αργά πλάνα των ιδιαίτερων προβληματισμών σας. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι προσπαθώ να μην συναγελάζομαι με αγενείς καλλιτέχνες που δεν σέβονται το λιγοστό ελεύθερο χρόνο του καταναλωτή.
ΕΡ.: Δίνετε δηλαδή κάπου βάρος στη χρονική διάρκεια και την ποσότητα του καλλιτεχνικού έργου;
ΑΠ.: Η ζωή καλπάζει κύριε Πουρνάρα. Τα ερεθίσματα που δεχόμαστε κατά τον βραχύ βίο μας είναι άπειρα. Δεν προλαβαίνουμε! Δεν είναι λοιπόν, τουλάχιστον αγένεια, εκ μέρους κάποιου καλλιτέχνη να μας ταλαιπωρεί με δεκάδες ταινίες ή δίσκους ή ζωγραφικούς πίνακες, όταν θα μπορούσε να εκφραστεί με μια απλή δήλωση του Τύπου: «Είμαι καταπιεσμένος ομοφυλόφιλος και δε γουστάρω να ζω μαζί σας».
ΕΡ.: Αυτός είναι κάποιος υπαινιγμός για τον Ρ.Β. Φάσμπιντερ;
ΑΠ.: Απαντώ καταφατικά. Άλλωστε θα συναντήσουμε και άλλους υπαινιγμούς στη συνέχεια.
ΕΡ.: Τι υπαινίσσεστε, κύριε Πανούση.
ΑΠ.: Με ότι έχω πει μέχρι τώρα, προσπαθώ με πλάγιο τρόπο να σας πείσω, ότι η συνέντευξη θα πρέπει να είναι σύντομη με μικρές προτάσεις, διότι σέβομαι το χρόνο του αναγνώστη. Α! και φωτογραφίες να βάλουμε, όσο το δυνατόν περισσότερες.
ΕΡ.: Με το καθημερινό σας Show στο ΚΥΤΤΑΡΟ, τι προσπαθείτε να πετύχετε, κύριε Πανούση;
ΑΠ.: Μια θέση στην κοινωνία βασικά. Θίγω βέβαια μέσα από την εργασία μου και ορισμένα θέματα, όπως «Ο εφαρμοσμένος Ελληνικός Σοσιαλισμός και πως να τον αποφύγετε», «Το επικίνδυνο μελό της Αφρικής και της πείνας των μαύρων», στο οποίο έχουνε τσιμπήσει αρκετοί ηλίθιοι δημοσιογράφοι και φιλεύσπλαχνοι καλλιτέχνες...
ΕΡ.: Τι πιστεύετε δηλαδή γι' αυτήν την παγκόσμια προσπάθεια των καλλιτεχνών, να μαζευτούν χρήματα για τα παιδιά της Αφρικής;
ΑΠ.: Κατ' αρχάς - το λέω και στο πρόγραμμα - ελπίζω μα μη γίνεται το ίδιο, όπως με τα κουστούμια που μαζεύαμε για την Κύπρο και τα βρίσκαμε μετά στο Μοναστηράκι με σημειώματα συμπαράστασης στην τσέπη. Πέρα απ' αυτό, θα πρέπει να είσαι ηλίθιος για να επικροτήσεις κάποιον που διαφημίζει την φιλανθρωπική του πράξη από την τηλεόραση και τον Τύπο, με τεράστια οικονομικά οφέλη απ' την Ανέξοδη προβολή του. Ύστερα όλο αυτό το κόλπο των «γενναιόδωρων σταρ», προβάλει μια αντιδραστική και ρατσιστική άποψη για το αφρικανικό πρόβλημα, το οποίο βέβαια δεν λύνεται με φιλανθρωπίες, αλλά από τον αγώνα των ίδιων των μαύρων, που δεν είναι καθόλου «καϋμένοι» και δεν έχουνε ανάγκη ούτε τον Μικ Τζάγκερ, ούτε τον Φίλιππα Νικολάου (βλέπε Ρίζος, τεύχος 144 π.χ.).
ΕΡ.: Ας αφήσουμε την Αφρική και ας πούμε λίγα πράγματα ακόμα για το φετινό πρόγραμμα στο Κύτταρο. Γιατί Computer αντί για μουσικούς, γιατί One Man Show; Είστε τελικά περιθωριακός καλλιτέχνης;
ΑΠ.: Επιτέλους! Αυτό που λέμε καυτή ερώτηση. Αυτό είναι το αμείλικτο ερώτημα που βασανίζει και μένα. Είμαι τελικά «περιθωριακός» καλλιτέχνης; Θα απαντήσω με την κλασική φράση του συντρόφου Κουτσόγιωργα στη Βουλή: «Δεν δικαιούστε δια να ομιλείτε». Το περιθώριο είναι ιερό όπως ο Ιεχωβάς για τους χιλιαστές. Το γιατί μαγειρεύω σε ηλεκτρική κουζίνα και όχι σε γκαζιέρα που τα κάνει και πιο νόστιμα. Ύστερα είναι οι ωραίες συσκευασίες, τα φωτάκια, η γιαπωνέζικη τεχνολογία και η μαγεία του καινούριου που σε παρασύρουν.
Το One Man Show είναι, γιατί δεν πιστεύω στη συλλογική τέχνη στις παρούσες συνθήκες. Πιστεύω σε ένα καλλιτέχνη παντοκράτορα ποιητή ουρανού και γης ορατών τε πάντων και αοράτων...
ΕΡ.: Δεν είναι κάποια φθορά η καθημερινή παράσταση στο Κύτταρο;
ΑΠ.: Ακριβώς το αντίθετο, το πιο σημαντικό που σου προσφέρει η καλλιτεχνία είναι αυτή η καθημερινή επαφή με το κοινό. Αυτά τα περί φθοράς και ρουτίνας τα λένε αυτοί που δεν μπορούν να συντηρήσουν αυτή την καθημερινή επαφή. Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει «καλλιτεχνική φθορά».
ΕΡ.: Τελικά τι είστε, κύριε Πανούση; Μουσικός, χιουμορίστας, ποιητής, ροκάς, τι απ' όλα;
ΑΠ.: Είμαι Υδροχόος. Το όνειρό μου είναι να γίνω σαν την COCA-COLA που ποζάρω μαζί της και στον τελευταίο μου δίσκο, όπως οι τουρίστες ποζάρουνε με τους τσολιάδες και τον Παρθενώνα. Αν ζηλεύω κάτι, αυτό είναι η παγκόσμια επιβολή του δαιμονικού αναψυκτικού. Έχει τέτοια πανανθρώπινη αποδοχή, που εγώ σαν κατασκευαστής τραγουδιών, δεν θα μπορούσα καν να την φανταστώ.
ΕΡ.: Εκτός από την COCA-COLA, δεν έχετε άλλα ινδάλματα;
ΑΠ.: Πως! Μου αρέσει η Αγγελάκη Ρουκ, ο Σταύρος Παράβας, η Χαρά Πομώνη, ο Φλωράκης σε διακοπές και δεν ντρέπομαι να το πω, αντιγράφω στο ντύσιμο (όσο μου το επιτρέπουν βέβαια τα οικονομικά μου), στις κινήσεις και στις ραδιουργίες την Τζόαν Κόλλινς. Είμαι μια αρσενική Alexis, προσαρμοσμένη στα ελληνικά ήθη και έθιμα, (μη μας κράξουνε κιόλας). Έχουμε πολλές ομοιότητες, έχουμε σφραγίσματα στα ίδια δόντια, το κυρίαρχο στη ζωή μας είναι ο έρωτας, μια απελευθέρωση εφ' όλης της ύλης. Και πολύ λίγες διαφορές, που απλώς επιβεβαιώνουν τις άπειρες ομοιότητες.
ΕΡ.: Για όλα τα θέματα έχετε γνώμη, κύριε Πανούση. Δεν σας ξεφεύγει τίποτα;
ΑΠ.: Είναι πολλά πράγματα, κύριε Πουρνάρα, που δεν καταλαβαίνω. Όπως τη διαδικασία με τις χωματερές. Παίρνουνε, λέει, τα φρούτα και τα θάβουνε για να μην πέσουνε οι τιμές. Δεν θα μπορούσανε να τα πουλάνε σε χαμηλές τιμές και να θάβουνε ύστερα τα λεφτά;
ΕΡ.: Επειδή κινδυνεύει η ευγένειά σας προς τους αναγνώστες αν επεκταθούμε, θα θέλατε να πείτε κάτι για το τέλος;
ΑΠ.: Θα ήθελα να κλείσω αγωνιστικά, επειδή οι αμετανόητοι σοσιαλιστές κρατικοί λειτουργοί με δικάζουνε για το Hard-Core τον τελευταίο μου δίσκο. Χρειάζομαι μια συμπαράσταση την Τρίτη 18 Μαρτίου στο πρώτο Τριμμελές.