Περιοδικό Υγεία για Όλους τεύχος 38 – Οκτώβριος - Νοέμβριος 2002 -σελ.38
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΤΖΙΜΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ: Ή όλοι ή κανείς
Ο Τζίμης Πανούσης είναι ένας ιδιόρρυθμος καλλιτέχνης. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η πρόκληση και όπλο του η σκληρή σάτιρα. Η καυστική κριτική του σε πρόσωπα και πράγματα, που φτάνει μέχρι τον εξευτελισμό, με το αθυρόστομο χιούμορ του, συμβόλων και προτύπων που κυριαρχούν στη ζωή μας, τον έχει οδηγήσει πολλές φορές, στη διάρκεια της εικοσάχρονης καριέρας του στο χώρο του θεάματος, στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Κι όμως συνεχίζει, χωρίς να πτοείται από τις καταδίκες. Αντίθετα, η καταλυτική κριτική του προχωράει όλο και πιο βαθιά, στηλιτεύοντας, με τον δικό του τρόπο, τα κακώς κείμενα.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι όλα αυτά δεν είναι παρά ένας τρόπος για να βρίσκεται συνεχώς στην επικαιρότητα και να προσελκύει «πελάτες» για τους δίσκους, τα βιβλία του και τα κέντρα που παρουσιάζει τα σόου του. Την άποψη αυτή διαψεύδει όχι μόνο η επιμονή του και η τόλμη του αλλά και το γεγονός ότι η κριτική του δεν είναι επιδερμική, επιφανειακή, αλλά, αντίθετα, στηρίζεται σε σοβαρό ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο, όπως προκύπτει από τα αποσπάσματα συνεντεύξεων του που δημοσιεύουμε.
Οπαδός του Καστοριάδη
Τις ιδεολογικές και πολιτικές απόψεις του διατυπώνει, με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο, ο Τζίμης Πανούσης, σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο Άρη Βασιλειάδη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ταχυδρόμος.
- Αν δεν ήσασταν καλλιτέχνης, σε τι άλλο Θα επιδιδόσαστε;
- Κατά πάσα πιθανότητα Θα ήμουν αγρότης... Το θέμα είναι ότι πρέπει να συμφιλιωθούμε με τη φύση μας και να βγάλουμε το φίμωτρο που μας επέβαλαν... Αν ρίξετε μια ματιά γύρω σας, θα δείτε πως είμαστε πάρα πολύ πίσω.
- Ακόμα και στην τεχνολογία;
- Εκεί είμαστε στο μηδέν, ούτε καν στο ένα. 'Οσο για τα θαύματα της επιστήμης, δεν ξέρουν πού πάνε τα τέσσερα. Ούτε το φάρμακο για το συνάχι δεν βρήκαν ακόμα, που αυτό πράγματι θα είναι ένα ουσιαστικό βήμα.
- Πρόσφατα πάντως «διάβασαν» το DNA.
- 'Οχι το DΝΑ, ούτε το «Ciao» δεν ξέρούν να διαβάζουν. Ακόμα και η Ντόλι πέθανε πρόσφατα από πρόωρο γήρας. Σmν τύχη γίνεται ό,τι γίνεται. Μόνο ο καπιταλισμός φτάνει στο τέλος του, μετράει μέρες, για να πούμε και κάτι ευχάριστο.
- Τι έχετε με τον καπιταλισμό και το σύστημα; Άλλωστε ζείτε άνετα οικονομικά και είστε αναγνωρίσιμος.
- Δεν με ενδιαφέρουν καθόλου αυτά. 'Οπως έλεγε και ο Καστοριάδης, του οποίου είμαι φαν, σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα. Ε, λοιπόν, ζούμε στη βαρβαρότητα. Κάποια στιγμή, μετά από πενήντα, εκατό χρόνια, Θα έρθει και ο σοσιαλισμός.
- Το πρώην καθεστώς των ανατολικών χωρών;
- Εκείνος ήταν φασισμός καραμπινάτος, κρατικός καπιταλισμός... Γι' αυτό και σχεδίασα το γαλάζιο σφυροδρέπανο στη σημαία.
- Πιστεύετε ότι πρωτοτυπήσατε;
- Με εκφράζει απόλυτα, όπως και εκατομμύρια αγωνιστές, εκτός από μερικούς γουρουνοψυχους και ελβετόψυχους που νομίζουν ότι, εκμεταλλευόμενοι τους άλλους, θα ευτυχήσουν. Δεν καταλαβαίνουν πως, είτε Πόρσε έχεις είτε Τσινκουετσέντο, στο μποτιλιάρισμα θα κολλήσεις. «Ή όλοι ή κανείς», για να θυμηθούμε και λίγο τον Μπρεχτ.
- Λίγο ξεπερασμένα ακούγονται όλα αυτά.
- Είστε νέα γενιά και έχετε φάει μια σφαλιάρα με τα κινητά και όλο αυτόν τον τρόπο ζωής.
- Σε τι σας ενοχλεί;
- Υπάρχει μια τάση να την «κάνουν», να τη «βρούνε» μόνοι. Ναι, αλλά πού; Δεν υπάρχει περίπτωση να την «κάνει» κάποιος για πάρτη του. Ακόμα και ο εκατομμυριούχος κάποια στιγμή Θα πνιγεί με τα παιδιά του στην ίδια Θάλασσα. Θα φάει τα ίδια χάμπουργκερ με το κρέας των τρελών αγελάδων που τρώνε και τα παιδιά των υπαλλήλων του. Δεν γλιτώνει κανένας.
«Κακή κυρία» η καταναλωτική κοινωνία
Σχολιάζοντας τις απόψεις του σε παλιότερη συνέντευξη του Τζίμη Πανούση στην εφημερίδα Απογευματινή, η δημοσιογράφος Δώρα Αμαραντίδου γράφει ανάμεσα σε άλλα:
«Η καταναλωτική κοινωνία μας ως γενική έννοια είναι η πρώτη «κακή κυρία» την οποία κατακρίνει με χιούμορ, με εικόνα ενός ανθρώπου που λατρεύει το καροτσάκι του σούπερ μάρκετ» και συμπληρώνει:
«Η γυναίκα που δεν θηλάζει το παιδί της «για να μην χαλάσει το σώμα της», πέφτει, επίσης, θύμα της πιο σκληρής του σάτιρας «αν και είναι ανοιχτό μυαλό», όπως λέει».